Stoïcisme - een 1e oefening
Volgens Epictetus kun je de wereld in twee categorieën verdelen. Aan de ene kant de zaken die je volledig kunt beheersen en aan de andere kant de zaken waarbij dat niet kan. Het basisidee is dat je je volledig moet focussen op wat volledig in je macht ligt en je stelt je neutraal op tegenover alle zaken, waarbij dat niet kan. Dit laatste is niet eenvoudig. Maar bedenk je eens, als je dit gaat oefenen, hoeveel energie je overhoudt voor de zaken, die ertoe doen...
Wat ligt er dan in je macht? In de kern is dat alles wat zich in je hoofd afspeelt; overtuigingen, impulsen en je streven of je vermijden. Epictetus stelt dat deze aspecten allemaal in je macht liggen en verdeelt ze in drie aandachtsgebieden:
- binnen het instemmen werk je met overtuigingen,
- binnen het handelen werk je met impulsen,
- en binnen het streven werk je met de wil iets na te streven of te vermijden.
Met andere woorden, de overtuiging (het waardeoordeel) en de impuls (de wens tot handelen) leiden tot je streven of het vermijden. Een voorbeeld, je besluit dat het de moeite waard is om een nieuw huis te kopen. Je neemt dan al je investeringen (geld, tijd, energie) in overweging. Je komt tot de overtuiging, het oordeel, dat het bezit van een nieuw huis iets goeds voor jou betekent. Daarna kom je tot de beslissing en ga je plannen opstellen om dat nieuwe huis daadwerkelijk te verwerven. Je bewuste gedraging komt dus voort uit waardeoordelen en impulsen tot handelen. En ja er zijn meningen van andere mensen, die je kunnen beïnvloeden. En er zijn ook emoties, maar in de kern, als puntje bij paaltje komt, ligt het in jouw macht om bewust een beslissing te nemen. Al die meningen van anderen, je eigen emoties, kun je terzijde schuiven als het er om gaat om zelf een keuze te maken.
En wat ligt er dan niet in je macht? Volgens Epitetus zijn dat zaken als: je lichaam (echt waar), bezittingen en je status. Eigenlijk is het alles, wat zich buiten je bewuste denken bevindt. Je lichaam, hoe goed je er ook voor zorgt, kan altijd plotseling ziek worden. Je bezittingen kun je door pech, stommiteit of diefstal kwijtraken. En je status, je reputatie, kan tegenwoordig heel eenvoudig verwoest worden. In de social media is al menigeen kapot gemaakt. Dus als jij je gemoedsrust daarvan laat afhangen, de zaken die niet in je macht liggen, word je een soort speelbal van alle gekte om je heen en lever je veel levensgeluk in.
Nu de oefening, om inzicht te krijgen in je eigen gedachten. Ga elke avond eens na wat je die dag 'volledig in eigen hand' had en welke zaken je 'niet in eigen hand' had. Als je wilt, kun je voor jezelf de resultaten noteren in twee kolommen. Doe dit een paar weken en je zult zien dat je patronen kunt gaan ontdekken. Kies in deze startfase niet voor een heel heftige gebeurtenis, waarbij veel emoties spelen. Dat kan namelijk de oefening bemoeilijken.
Op deze wijze ben je eigenlijk in gesprek met jezelf en kun je je gaan ontwikkelen naar een individu, dat kan inzien wat in zijn macht ligt en wat totaal niet . En als het goed is, zal het je ook een duidelijker beeld gaan geven, waarop jij je streven en vermijden moet gaan richten. Dit is de eerste stap naar 'happiness', ofwel in mooi Nederlands gemoedsrust.
If not NOW, when...
Bron: M. Pigliucci & G. Lopez
Sun, 19 July